-
1 последовательный
1. прил.непрерывно следующий друг за другомбер-бер артлы, эҙмә-эҙлекле2. прил.логически обоснованныйэҙмә-эҙлекле -
2 череда
I1. ж уст. см. черёд2. жалмашыныу, алмашлау, сиратлашыу3. жвереницатеҙмә, бер-бер артлы (теҙелгән)IIжэт дегәнәге -
3 гуськом
нареч.бер-бер артлы теҙелешеп, аллы-артлы, эйәртенешеп -
4 за
1. предлогс вин. п.при указании на направление движения за пределы чего-л.аръяғына, артына, тышына, ситенә2. предлогс вин. п.при указании цели действия, предмета, лица, в защиту которого совершается действиеөсөн3. предлогс вин. п.при обозначении цены-ға/-гә, өсөн4. предлогс вин. п.при указании лица, вместо которого кто-л. действуетөсөн, урынына5. предлогс вин. п.указывает на лицо, предмет, на который направлено действие-дан/-дән6. предлогс вин. п.при обозначении лица, предмета, который вызывает какое-л. чувствоөсөн7. предлогс вин. п.при указании на то, в каком качестве воспринимается кто-что-л.итеп, тип8. предлогс твор. п.при указании на предмет, место, позади которого происходит действиеартында, ситендә9. предлог.с твор. п.при указании на место вокруг, около чего-л., рядом с чем-л., где происходит действиеартында, эргәһендә, янында10. предлог.с твор. п.при обозначении движения, следования за кем-чем-л.артынан, арттан11. предлогс твор. п.при указании на непрерывность следования одного за другимартынан, һуңынан, бер-бер артлыодин за другим — береһе артынан икенсеһе, бер-бер артлы
12. предлогс вин. п.при указании предмета, места, лица, по другую сторону которого что-л. помещено-ға/-гә, эсенә, артына13. предлогс твор. п.при указании на причинусәбәпле14. предлогс твор. п.при указании лица, предмета, ради получения которого совершается действиеартынан, маҡсатынан сығып, -ға/-гә15. предлогс твор. п.при указании на лицо, предмет, который является объектом действия-ды/-де16. предлогс твор. п.при указании на лицо, предмет, от которого зависит наступление какого-л. действия-да/-дәочередь за мной — сират миндә, минең сират
17. предлогс твор. п.при указании на лицо, предмет, которому присущи те или иные свойства-ды/-де18. предлогс твор. п.при указании на номер, подпись и т.п. внешние признаки документа-лы/-ле, булған, менән19. предлогв знач. сказ.ыңғайвсе за, он один против — бөтәһе ыңғай, ул бер үҙе ҡаршы
20. предлогс вин. п.при указании на место вокруг, около чего-л., рядом с чем-л.артына, янына, эргәһенә21. предлогс вин. п.при указании на начало действия, обычно с глаголом-ға/-гә22. предлогс вин. п.при указании на промежуток времени, в течение которого совершается что-л.-да/-дә, эсендә, буйындасделать за два часа что-л. — нимәнелер ике сәғәт эсендә эшләү
23. предлог.с вин. п.при указании на время, отделяющее одно событие от другогоалда(н), элек, элгәре24. предлогс вин. п.при указании на превышение предела, меры-дан/-дән ашыу (артыу)25. предлогс вин. п.при указании на расстояниеарала, алыҫлыҡта, ерҙә26. предлогс вин. п.при указании причиныөсөн -
5 один
1. числ.числобер2. числ. в знач. прил.без других, в отдельностибер үҙе, яңғыҙ3. числ. в знач. прил.только, исключительнобер, бер генә, ғына (генә), бары тик, фәҡәт4. числ. в знач. прил.тот же самый, одинаковый, целостный, единыйбер, бер үк, шул уҡ5. числ. в знач. мест.какой-л. в ряду сходных — в сочетании с предлогом из
бер, береһе6. числ. в знач. мест.какой-то, некийберәйһе, берәү, бер кеше, кемдер7. числ. в знач. сущ. м, ж и с один, одна и однобереһето один, то другой — йә береһе, йә икенсеһе
все как один — бер кеше кеүек, барыһы ла бергә, бер күңелдән, бер тауыштан
ни один — һис кем, бер кеше лә
один на один — икәүҙән-икәү, икәү генә
по одному — бер-бер артлы, берәрләп
ставить на одну доску с кем — тиң һанау (күреү), бер ҡалыпҡа һуғыу, бер дәрәжәгә (рәткә) ҡуйыу
-
6 очередной
1. прил.сираттағы, нәүбәттәге, сиратта торған, алда торған2. прил.повторяющийсясираттағы, ғәҙәттәге3. прил. бот.расположенный по спиралибер-бер артлы торған, теҙелеп торған -
7 старость
1. жҡартлыҡстарость не радость — ҡартлыҡ – шатлыҡ түгел
2. жветхость, изношенностьиҫкергәнлек, туҙғанлыҡ -
8 старческий
-
9 цепочка
1. ж(ваҡ, нәҙек) сылбыр (сынйыр)2. жвереница кого-чего-л.рәт, теҙем3. ж в знач. нареч. цепочкойбер-бер артлы -
10 бессилие
1. скөсһөҙлөк, хәлһеҙлек, кәрһеҙлек2. скөстән (хәлдән) килмәү, көсһөҙлөк, кеше көнлө булыу -
11 боязнь
-
12 бредни
мн.; разг., пренебр.юҡ-бар (туҙға яҙмаған) һүҙ, буш уй (һүҙ, хыял), уйҙырма, сафсата, һаташыу -
13 брюзжание
-
14 выжить
I1. сов.иҫән (һау) ҡалыу2. сов. разг.прожить где-л. известное времяйәшәп тороу3. сов. чтоперенести, пережитьбаштан үткәреү, кисереүвсё, что я выжил в первые дни каторги — һөргөндөң беренсе көнөндә минең кисергән нимәләр
выжить из памяти — хәтер бөтөү, онотоусан булып китеү (ҡартайыуҙан)
выжить из ума — алйыу, аҡылдан яҙыу (ҡартлыҡтан)
IIсов. кого; разг.ҡыҫырыҡлап (ҡыуып) сығарыу (сығарып ебәреү) -
15 гамма
I1. жгаммабер октава эсендә юғарыға йәки түбәнгә табан билдәле тәртип менән бер-бер артлы килгән тауыш теҙмәһе2. жкүсм.гаммаасылы бер булып та, нимә менәндер айырылып торған күренештәр, сифаттар теҙемеIIжгаммагрек алфавитындағы өсөнсө хәреф атамаһы -
16 генеалогия
1. жгенеалогия, шәжәрәнәҫелдең бер-бер артлы килгән быуындары2. жгенеалогия, шәжәрәтарихтың нәҫел-ырыуҙар сығышын тикшергән бүлеге3. жгенеалогия, шәжәрәхайуан һәм үҫемлек ғаиләләренең сығышы -
17 глубокий
1. прил.тәрән, төплө, сөм2. прил. прям., перен.алыҫ, йыраҡ3. прил.достигший предела в развитии, теченииҡара, үтә -
18 грех
1. м рел.гөнаһ2. мгөнаһ, ғәйеп3. м в знач. сказ., с неопр.; разг.яҙыҡ, гөнаһкак на грех — гөнаһ шомлоғо кеүек, әйтерһең, юрый
с грехом пополам — көс-хәл менән, нисек етте шулай
что греха таить — сер итеп тотоп булмай, тураһын әйтергә кәрәк
-
19 дело
1. сработа, занятие, деятельностьэш2. сспециальность, профессия, ремеслоэш, шөғөл, кәсеп3. со событии, его приближенииэш, хәл4. снадобность, необходимостьэш, йомош5. сразбирательствоэш, дело6. ссобрание документовдело7. собычн. мн. делаобстоятельстваэштәр, хәлкак дела? — ни хәл?, эштәр нисек?
8. с разг.то, что важномөһим нәмә, хәл9. с в знач. сказ.в сочет. с прил.эш, нәмәвиданное ли это дело? — ғүмерҙә булмаған, туҙға яҙмаған эш-хәл
вот это дело — бына был шәп, быныһы яраған
в самом деле — ысынлап та, ысындан да
в чём дело? — ни булды?, эш ниҙә (нимәлә)?
гиблое дело - -
20 забываться
См. также в других словарях:
артлы — с. Арка терәп утырырлык итеп эшләнгән, арты булган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
алды-артлы — рәв. 1. Берсе артыннан икенчесе 2. Бераз вакыт үткән саен, бер бер артлы, рәттән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аллы-артлы — рәв. 1. Берсе артыннан икенчесе 2. Бераз вакыт үткән саен, бер бер артлы, рәттән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кошовка — Артлы чананың бер төре; артка ике кеше аркасын терәп утырырлык, алда ат тоту өчен урын көйләнгән көймәле җиңел чана … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
түрле чана — Артлы чана … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
елт-елт — Бер бер артлы, бик тиз. Кинәт кенә, кискен хәрәкәт белән 2. хәб. Кинәт кенә, сиздермичә кая да булса китү, юкка чыгу сикерде дә – елт!. ЕЛТ ЕЛТ КИЛҮ – 1) Елтырау, елык елык килү 2) Хәрәкәт вакытында бик тиз генә бер бер артлы күзгә чалынып калу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
каскад — 1. Елга агымы буйлап бер бер артлы төшә торган шарлавыклар яки шулар урынына корылган электростанцияләр системасы 2. Бер бер артлы булган күренешләрнең алмашынып торуы, тыелгысыз көчле агымы 3. Циркта, кинода катлаулы тамаша күренешләре … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
саю — иск. – 1. Саннарны үз тәртипләре белән бер бер артлы әйтеп бару 2. Әйберләрнең микъдарын бер бер артлы саннар белән исәпләү; ничә яки күпме икәнне билгеләү 3. Берәр нәрсә яки кеше тур. нин. б. фикердә булу, аны тегеләй яки болай дип исәпләү,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тезгеч — Яңа тотылган балыкларны тезү өчен шнур яки чыбыкча 3. Абзарда, лапаста һ. б. киртәләр, бүрәнәләр тезеп ясалган түшәм, сайгак 4. Барысы бергә, бер тәртип белән аллы артлы яки барысы бер якка карап урнашкан кешеләр төркеме. Рәт, саф. Чират 5. Вакыт … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тезү — 1. Берәр сызык буенча бер бер артлы һәм бертигез якын аралык калдырып урнаштыру. Яссылык өстенә билгеле бер тәртип белән урнаштыру. Нәр. б. билгеле бер әйберләрдән төзү, оештыру, ясау. Бизәнү әйберләрен матурлап бер сызык буенча яки берәр фигура… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тып-тып — Эре тамчылар бер бер артлы тамганда, каты нәрсәгә бер бер артлы нык басканда, сикергәләгәндә, төшкәндә чыккан тавышны белдерә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге